38 سال پس از هجرت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و در پنجمین روز از ماه مبارک شعبان، جهان به نور میلاد امام زین العابدین (علیه السلام) منوّر شد. به واسطه ایشان چشمههای علم و حکمت در زمین جوشید. ایشان در طی زندگی مبارکشان، زیباترین نمونه و بزرگترین درسها را در زهد و انقطاع الی الله به مردم ارائه دادند.
وجود مبارک ایشان دو سال در جوار امیرالمومنین (علیه السلام)، 10 سال در جوار امام حسن (علیه السلام)، 11 سال به همراه پدرشان امام حسین (علیه السلام) و 34 سال بعد از شهادت ایشان زندگی کردند و در سال 95 هجری در مدینه در حالیکه 57 سال از عمر شریفشان می گذشت، به شهادت رسیدند.
مادر گرامی ایشان (رضوان الله تعالی علیها): شهربانو دختر یزدگرد بن شهریار کسری است که به شاه زنان نیز مشهورند و امیرالمومنین (علیه السلام) ایشان را مریم نام نهادند. همچنین گفته شده: «امیرالمونین (علیه السلام) ایشان را فاطمه نام نهادند و به امام حسین (علیه السلام) سفارش کردند: «با شهربانو به نیکویی رفتار کن که او بانویی است که بهترین خلق اهل زمین را بعد از تو به دنیا میآورد» و در جای دیگری فرمودند: «او مادر نسل پاک و اوصیای الهی است.»
ولادت با برکت: در روز میلاد ایشان (علیه السلام)، جدشان امیرالمومنین (علیه السلام) یا پدرشان امام حسین (علیه السلام) مراسم شرعی ولادت مبارک ایشان را به جا آوردند و در گوش راست ایشان اذان و در گوش چپشان اقامه گفتند و بدین صورت در قلب مبارکشان عبادتگاهی را بنا کردند که نبض آن با تقوا و ایمان میتپید و همچون نغمهای زنده به سوی نیکی و عمل صالح فرا میخواند.
پس اولین چیزی که از ایشان در این دنیا استقبال کرد نوای الله اکبر بود و این نوا در قلب ایشان و احساساتشان حک شد و بخشی از ذات و عنصر وجودیشان گشت. در روز هفتم از ولادتشان، گوسفندی قربانی کردند. موهای سرشان را تراشیدند و هم وزن آن نقره یا طلا به فقرا صدقه دادند و به سنت مقدس اسلامی عمل نمودند.
القاب ایشان علیه السلام: زین العابدین، ذو الثفنات، البكّاء و العابد است که زین العابدین مشهورترین آن است و به آن معروف است. در کتاب "المرویات" از الزهری آمده: «در روز قیامت منادی ندا میدهد، سرور عابدان زمان برخیزد پس علی بن الحسین (علیه السلام) بر میخیزد و لقب ایشان ذی الثفنات است زیرا زانوان ایشان در اثر سجده بسیار خشن و سفت شده بود. »
اما در مورد لقب "البکاء"، راویان از امام جعفر صادق (علیه السلام) نقل کردهاند که فرمودند: «علی بن الحسین علیه السلام 20 سال بر پدرشان گریستند، سفرهی غذایی برابر ایشان پهن نمیشد مگر اینکه گریه میکردند. تا جاییکه یکی از غلامان ایشان عرض کرد: فدایتان شوم یا بن رسول الله، میترسم از شدت گریه هلاک شوید.»
پس فرمود: « "إنما أشكو بثي وحزني إلى الله، وأعلم من الله ما لا تعلمون" (من از اندوه شدید و حزن پنهانم به خداوند شکایت میکنم و به لطف خداوند چیزی میدانم که شما نمیدانید.) درباره نحوه شهادت پدرم، برادرانم و فرزندان عمویهایم چیزی به خاطرم نمی آید مگر آنکه اشک مرا جاری میکند.»