Huseynî matem merasimlerini asırlardır yaşatan Mukaddes Kerbelâ’lı matem grupları (Foto haber)…

Muharrem-i Harâm ayının hilali üzerimize doğdu. Ardından da –Allah-u Teâlâ’nın izniyle- Safer-i Hayr ayını idrak edeceğiz. Bu iki ay, dünyanın dört bir yanında bulunan milyonlarca müminin yaşattığı iki önemli münasebeti bünyesinde barındırıyor: Aşûra ve Erbaîn günleri…

Bu iki münasebetin kalbi ve bu münasebetlerin özel ziyaretlerinin eda edildiği Mukaddes Kerbelâ şehri; çok eskiden beri her yıl matem meclisleri tertip etmesi ve karalar giymesi ile meşhur olmuştur.

Bu yüzden de bir Huseynî gelenek oluştu. O geleneğe göre Mukaddes Kerbelâ’da Muharrem-i Harâm ayının ilk on günü boyunca, Mukaddes şehir içerisinde bulunan matem gruplarının Huseynî matem ayinlerini eda ediyor. Bu durum Erbain ziyaretine gelince değişiyor ve Irak’ın diğer eyaletleri ile tüm dünya ülkelerinden gelen Huseynî matem grupları da Mukaddes Kerbelâ’da ya da Mukaddes Kerbelâ yollarındaki Huseynî mateme ve hizmete eşlik ediyor. Yani başka bir deyişle; Muharrem-i Harâm ayının ilk on günü dünyanın dört bir yanında olduğu gibi; Mukaddes Kerbelâ’nın sakinleri de kendi şehirlerinde matem merasimlerini eda ediyorlar. Sıra Erbain’e geldiğinde ise tüm dünyadaki Hz. İmam Huseyn (O'na selâm olsun) aşıkları; Mukaddes Kerbelâ’da ve Mukaddes Kerbelâ yoluna kurulan Huseynî matem merasimlerine ve Hz. İmam Huseyn’in (O'na selâm olsun) Erbain (Şahadetinin kırkıncı günü) günü ziyaretçilerine yapılan hizmetlere eşlik ediyor.

Bu sebeple Muharrem-i Harâm ayının ilk on günü boyunca Mukaddes Kerbelâ’da Huseynî matem merasimleri eda eden ve geçmişi uzun yıllara dayanan bazı tarihi matem gruplarına ışık tutmaya başlayacağız.

Şimdi ileride kullanacağımız bir detayı anlatalım. Mukaddes Kerbelâ’nın eski sınırları içerisinde kalan ve bu günküne nisbeten daha dar olan bölge coğrafi açıdan yedi nahiyeye ayrılır. Bu nahiyelere de “taraf” adı verilir. Bunlar:

Bâb-ı Bağdat (Bağdat Kapısı) Tarafı: Eski şehrin Kuzeyinde yer alıyor
Bâb-us Selâme (Selâme Kapısı) Tarafı: Kuzeybatı bölgesinde kalıyor
Bâb-ı Tâk (Tak Kapısı) Tarafı: Bu da aynı şekilde Kuzeybatı yönünde kalıyor. Yani Selâme Kapısı tarafına bitişiktir.
Muheyyem Tarafı: Eski şehrin Güneybatı bölgesinde bulunuyor.
Abbasiyye Tarafı: Eski şehrin Güney yönünü kaplayan bölgedir.
Bâb-ı Han (Han Kapısı) Tarafı: Kuzey yönünde yer alıyor.
Bâb-ı Necef (Necef Kapısı) Tarafı: Bu taraf da diğer altı yöndeki tarafların tam ortasında yer alıyor

Bu yedi tarafta iki yüzyıldan daha fazla bir süredir Huseynî matem merasimlerini eda ediyor. Şu anda Huseynî matemi ihya eden grupların çok daha fazla artmış olduğunu göz önüne alarak sadece tarihi matem grup ve yapılarına değineceğiz. Bu taraflardan her biri; Hz. İmam Huseyn (O'na selâm olsun) hizmetine ve Hz. İmam Huseyn’in (O'na selâm olsun) Mukaddes Türbesi’ne gelen ziyaretçilere hizmet için kendi matem grubunu ve tekkesini kurdu. Uzun bir sure öncesinden beri bir gelenek oluştu. Bu geleneğe göre Muharrem-i Harâm ayının ilk on günü boyunca her gün; bu tarafların yedisi de birden tekkelerini kurup gruplar halinde kendi taraflarından Hz.Abbas’ın (O'na selâm olsun) Mukaddes Ziyaretgâhı’na ve Beynel-Haremeyn Meydanı’ndan geçiyor ve son olarak Hz. İmam Huseyn’in (O'na selâm olsun) Mukaddes Ziyaretgâhı’nda matemlerini tamamlıyorlar. Eskiden bu gruplar Hz.Ebulfazl Abbas’ın (O'na selâm olsun) Mukaddes Türbesi’ne uzanan sokaklara da uğrarlardı.

Bu örfün sonucunda olarak kendi özel matem grupları ve tekkeler kuran esnaflar da oluştu. Bunlar Kuyumcular, Kunduracılar, Bakırcılar ve Kasaplar matem gruplarıdır. Bunlara ek olarak “Belûş”, Haydariyye ve Zeynebiyye Gençliği adında da Hz. İmam Huseyn (O'na selâm olsun) matemi için kurulan yapılar da bulunmaktadır. Taraflara ve esnafa ait bu matem gruplarının ile yapıların ömrünün yaklaşık olarak iki yüzyılı aşkın olduğuna inanılır. Önemli olan bu yüce matemin merasimlerini eda etmiş, günümüzde de etmekte ve bu mukaddes mesajı nesilden nesile aktaracak olmalarıdır.