"Niye koşuyorlar?..."

Aşûra günü yıldönümünde Hz. İmam Huseyn’e (Allah'ın çokça salât-u selâmı üzerine olsun) bağlılık tazelenmek amacıyla yapılan matem ayinlerinin başında ölümsüz “Tuweric Koşusu” matemi yapılır.

Hz.Resûlullah’a (Allah-u Teâlâ O'na ve Pâk Ehlibeyti'ne salât etsin) kızının oğlu Hz. Huseyn’in (Allah'ın çokça salât-u selâmı üzerine olsun) şahadeti yıldönümü sebebiyle taziye arz edilen en büyük kitlesel faaliyettir.

Günler öncesinden başlayan bu matemin hazırlıkları, Aşûra günü sabahı sona erdi.

“Tuwerîc Koşusu”, devasa katılımcı kitlesi ile diğer matemlerden ayrılır. Bu yıl matemde katılımcılar özel yeşil sancaklar taşıdı. Çinden ithal edilen bu sancaklar küçük, orta ve büyük ebatlarda yaptırılmış olup üzerlerinde
“Tuwerîc koşusu” ve “Wâ Huseyn (Vâh Huseyn!)” yazıları yer aldı. Sancaklar; matem öncesinde yanlarında sopaları ile birlikte Huseynî matem alaylarına ait yerlere ve Huseynî tekkelere dağıtıldı.

Mukaddes Türbe de mateme katılan devasa sayıdaki ziyaretçilerin hepsinin matemi eda edebilmesi için yollara gidecekleri yönleri belirten işaretler koyup güvenlik ve organizasyona yönelik özel planlarını devreye soktu. Tuwerîc Koşusu Kantaratus-Selâm atlı noktadan başlıyor ve Cumhuriyet Caddesinden devam ederek Mukaddes Hz. İmam Huseyn (Allah'ın çokça salât-u selâmı üzerine olsun) Türbesi’ne ve Beynel-Haremeyn Meydanı’nda devam edip son olarak Mukaddes Hz. Abbas (Allah'ın çokça salât-u selâmı üzerine olsun) Türbesi’nde sona eriyor.

Bu yerin seçilmesinin sebebi Mukaddes Kerbelâ evlatlarının, Irak’ın orta ve güney eyaletinde yaşayan Hz.İmam Huseyn (Allah'ın çokça salât-u selâmı üzerine olsun) dostları ile bir araya gelmesine en uygun noktadır. Huseynî’ler bu noktadan başlayarak Hz.İmam Huseyn ve Hz. Ebulfazl Abbas’ın (Allah'ın çokça salât-u selâmı üzerlerine olsun) Mukaddes Türbeleri’ne doğru koşmaya başlarlar. Lisan-ı Hâl ile “Ya Huseyn; Lebbeyk (işte burdayız, emredersiniz)!… Yardıma geldik Efendimiz!” derler.

Tuwerîc Koşusu matemi, insanların içlerindeki Huseynî aşkın patlaması sonucu oluşmuştur. Tuwerîc; Mukaddes Kerbelâ’ya bağlı olan ve merkezden 20 km uzakta olan Hindiye kazasının diğer adıdır. Matem ilk bu bölgenin aşiretleri tarafından düzenlendiğinden bu bölgenin aşiretlerinin adını aldı. Hz. İmam Huseyn’in (Allah'ın çokça salat-u selâmı üzerine olsun) Aşûra günündeki “Hel min nasirin yansurunî/ Yok mu yardım eden?” ölümsüz çağrısının yıldönümünde (Lebbeyk Ya Huseyn/İşte burdayım, emrindeyim) diyerek vefa, bağlılık ve sevgi arz etmek amacıyla düzenlenmektedir. Bu alanda uzman olan merkezlerden biri bu matemi dünyadaki en büyük bir araya geliş, türünün benzeri olmayan bir olay ve çok farklı bir bir dini Huseynî ayin olarak ifade etmiştir.

Bu koşunun ilk senesi H.1303 – M. 1885 yılı olup şehrin büyükleri koşunun Muharrem-I Harâm ayının onuncu gecesinde, Seyyid Salih Kazwînî’nin evinde okunan maktel (şahadet öyküsü) sonrası kitlelerin “Vâh Huseyn…Vâh Huseyn” şeklinde şehrin sokaklarında koşmaya başlaması şeklinde gerçekleştiğini belirtmişlerdir. İlerleyen yıllarda bu matem daha düzenli hale geldi ve Mukaddes Kerbelâ şehrine taşınarak öğle namazlarının kılınmasının ardından yapılmaya başlamıştır. Başlangıç noktası Hz. İmam Huseyn’in (Allah'ın çokça salât-u selâmı üzerine olsun) Mukaddes Ziyaretgâhı’na iki km uzakta bulunan “Kantarat-us-selâm” adlı yerdir ve matem koşusuna katılacakların en önünde Tuwerîc sakini Hz. İmam Huseyn (Allah'ın çokça salât-u selâmı üzerine olsun) aşıkları bulunur.

Bu koşu, Seyyid Mehdî Bahrululûm ve Seyyid Mazenderânî ile diğer yüce Mercî’lerin de katılmasıyla kutsiyetini devam ettirdi. Kendilerine niye bu mateme katıldıklarını sorduklarında şöyle cevap vermişlerdir:

“ Beklenen Hüccet (Hz. İmam Mehdî’nin - Allah'ın çokça salât-u selâmı üzerine olsun ve pek mukaddes ortaya çıkışını daha erken kılsın!) mateme katılanlar arasında koştuğunu görmüşken; biz nasıl koşmayalım?!”

Devrik zalim rejim bu matemi uzun yıllar boyunca yasakladı. Bu sürelerin en uzunu 1991 yılından 2004 yılına kadar sürmüştür. Matem aynı şekilde 1966 yılında facia yaşamış ve mateme katılan 32 Huseynî şahadet şerefine nail olmuştur. Devrik tağut rejim döneminde de bu matemin şehîdlerine yenileri eklenmiştir.

Bu ayin,Mukaddes şehrin ölümsüz Huseynî mirasını temsil etmeye devam etmektedir. Adını düzenlendiği yer olan “Tuwerîc”den almış olmasına rağmen Müslüman ülkelerin çoğundan ve hatta dünya ülkelerinden gelen bir katılıma sahne olmaktadır. Bu destanın yazılışına Huseynî şairlerin, meddahların ve matem grupları önderlerinin etkisi büyük olmuştur.