العربية
English
فارسى
اُردُو
Français
Deutsch
Kiswahili
Español
İlahi vazifesi olan Hidayet önderliği, bir başka deyişle “imamet”i; H.183 senesinde Babası Hz. İmam Musa Kâzım’ın (Allah'ın selâmı üzerine olsun) Bağdat’ın hapishanesinde şehit edilmesinin ardından başladı. O sırada 35 yaşındaydı. Yirmi yıl boyunca mukaddes vazifesini eda etti. Bu yirmi yılın onu Abbasî yöneticisi Harun’un, beş yılı bir diğer Abbasî olan Muhammed Emîn’in ve son beş yılı da bir başka Abbasî olan Memun’un döneminde geçti. Hz. İmam Rıza’nın (Allah'ın selâmı üzerine olsun) hayatı, Ehlibeyt (Allah'ın selâmı hepsine olsun) İmamları’nın hayatının üçüncü aşamasını; yani halkın ana tabanına yayılma aşamasını temsil etmektedir. O’nun (Allah'ın selâmı üzerine olsun) imameti döneminde gerçek İslam’ı yansıtan bu yayılma alabildiğine ilerlemiş ve çok geniş sınırlara varmıştır.
Hz. İmam Rıza’nın (Allah'ın selâmı üzerlerine olsun) hayatı; Hz.İmam Kâzım’ın ve Hz. İmam Rıza’nın (Allah'ın selâmı üzerlerine olsun) okulunun talebelerinin Abbasîlere karşı gerçekleştirdiği birçok devrimine ve intifadasına sahne oldu. İmamlar’ın (Allah'ın selâmı üzerine olsun) öğrettiği kavramları Basra’dan Kufe’ye, Medîne-i Münevvere’den Mekke-i Mükerreme’ye ve hatta Yemen’e kadar taşıdılar... Hz. İmam Rıza’nın (Allah'ın selâmı üzerine olsun) okulunun şiarlarından yola çıkarak hareket ettiler ve o mantığa dayalı hükümler verdiler. Medîne ve Bağdat’ın Abbasî hilafetine bağlı olmasına rağmen devrim hareketleri artık Abbasî yönetimi altındaki şehirlerin etrafını sarıp kuşatacak denli etkiliydi.Özellikle de Memun’un yönetimin başlangıç yıllarında Abbasî yönetiminin varlığını tehlike altına girmişti. Bu durum Memun’u ülkesini kasıp kavuran çok sayıdaki sorunu çözmek için Hz. İmam Rıza’yı (Allah'ın selâmı üzerine olsun) çağırtmak zorunda bırakmıştı.
Hz. İmam Rıza’ya (Allah'ın selâmı üzerine olsun); her tarafta bulunan taraftarlarının ve dostlarının onun (Memun’un) hükmünden intikam almak peşinde olduklarını söyledi. Memun Hz. İmam Rıza’dan (Allah'ın selâmı üzerine olsun), hem kendine hem de zalim Abbasî yönetimine öfke kusan o topluluklara susmalarını yazmasını ve öfkelerini dindirmesini rica etti… Bunun üzerine Hz. İmam Rıza (Allah'ın selâmı üzerine olsun) O’nu destekleyen halkın karşısına çıkıp sadece bir şey emretti. Dağılmalarını ve O’na itaat etmelerini. Onlar da itaat ettiler ve yaşadıkları yerlere geri döndüler. Bu, Memun’un ancak kaba kuvvetle yönetebiliyor, hatta onu da yapamıyor iken; Hz. İmam Rıza’nın (Allah'ın selâmı üzerine olsun), toplumsal, sosyolojik ve siyasi açıdan ne denli büyük bir nüfuza sahip olduğunu göstermektedir.
Memun, zalim Abbasî devletinin temelinden sarsan devrimleri ve ayaklanmaları susturmaya hazırlık yapmak için; Hz. İmam Rıza (Allah'ın selâmı üzerine olsun) bunu hiç kabul etmediği halde, zor kullanarak Hz. İmam Rıza’yı (Allah'ın selâmı üzerine olsun) veliahtı olarak tayin etti. Hz. İmam (Allah'ın selâmı üzerine olsun) veliahtlığa atanmasının sadece bir oyun olduğunu ve o iş gerçekleşmeden önce şehit olacağını biliyordu. Hz. İmam Rıza’nın (Allah'ın selâmı üzerine olsun) Medîne-i Münevvere’den Merv şehrine getirilmesi de hareket alanını daraltmak ve Memun’un O’nun (Allah'ın selâmı üzerine olsun) hareketlerini yakından gözetleyebilmesi içindi. Hz. İmam Rıza (Allah'ın selâmı üzerine olsun), bu zorakî yolculuğun aslında bir tür sürgün olduğunu ve bunda hiç rızası olmadığını anlasınlar diye kendi hâne halkından hiç kimseyi yanında götürmedi.Reyyan bin Salt, Hz. İmam Rıza’ya (Allah'ın selâmı üzerine olsun) veliahtlığı neden kabul ettiğini sorunca Hz. İmam (Allah'ın selâmı üzerine olsun) şöyle buyurdu: “Allah biliyor ki; ben bu işe razı değilim. Ancak iki yoldan birini tercih etmek zorunda kaldım; ya veliahtlığı kabul edecektim, ya da öldürülmeyi. Bu yüzden kabul ettim.”
Hz. İmam (Allah'ın selâmı üzerine olsun) Medîne’den H. 201 senesi 5 Zilkade günü çıktı ve Merv şehrine aynı yıl 10 Zilhicce günü vardı.Yolculuğu boyunca gittiği her yerde büyük şahsiyetler ve yöre sakinleri tarafından çok sıcak bir şekilde karşılandı.
Nisabur’a vardığı zaman bölge sakinleri O’ndan (Allah'ın selâmı üzerine olsun), onlara faydalı olacak bir hadis söylemesini talep ettiler. Hz. İmam Rıza (Allah'ın selâmı üzerine olsun) da onlara meşhur “altın silsile (zincir)” hadisini okudu. Hz. İmam Rıza (Allah'ın selâmı üzerine olsun) bu hadisi sırasıyla atalarından, onlardan da Hz. İmam Ali’den (Allah'ın selâmı hepsine olsun), sonra Hz. Resulullah’tan (Allah-u Teâlâ O'na ve Pâk Ehlibeyti'ne salât etsin), sonra Hz. Cebrail’den (Allah'ın selâmı üzerine olsun) ve sonra da Allah’a (Azze ve Celle) dayanan bir silsileden naklediyordu. “Altın silsile (zincir)” hadisi olarak adlandırılmasının sebebi ise hadisin ravilerinin tümünün Pâk Ehlibeyt İmamları (Allah'ın selâmı üzerine olsun) olmasıdır.Hadisin metni şöyle: “La ilahe illallah” sözü benim kalemdir; her kim onu söylerse kaleme girer.Kaleme giren kimse de azabımdan güvende olur.” O sırada hadisçiler ve katipler Hz. İmam Rıza’nın (Allah'ın selâmı üzerine olsun) devesinin etrafını sarmıştı. Hadisi duyar duymaz kalemlerini çıkarıp hadisi yazdılar… Hz. İmam Rıza (Allah'ın selâmı üzerine olsun) da hadisini şu söz ile tamamladı: “Ancak şartı ve şartlarıyla; şartlarından biri de benim*”
*(Hz. İmam Rıza’nın - Allah'ın selâmı üzerine olsun – velayetini kabul etmek)