Mukaddes Hz.Abbas (O'na selâm olsun) Türbesi’nden Arapça grameri (Nahiv) alanında bir ilk: Nehc-ul Belâgâ’nın tam kapsamlı îrabı ansiklopedisi

Mukaddes Hz.Abbas (Allah'ın selâmı üzerine olsun) Türbesi Arapça Dilbilgisi (Nahiv) alanında bir ilke imza attı. Mukaddes Türbe’ye bağlı Kültür ve Düşünce işleri Bölümü Hz. İmam Ali b. Ebi Tâlib’in (Allah'ın selâmı üzerlerine olsun) konuşmaları, sözleri ve mektuplarının yer aldığı ölümsüz eser “Nehc-ul Belâgâ”nın tam kapsamlı îrabını yapan bir ansiklopedi yayınladı. Muhammed Celîl Abbas el-Hasnâvî tarafından yazılan eserin tahkîki ve baskı kurgusu Kültür ve Düşünce İşleri Bölümü Telif ve Araştırmalar Birimi tarafından yapılmış olup basımı El-Kefîl Basım Yayın ve Dağıtım Evi matbaasında gerçekleştirilmiştir. Eser Nehc-ul Belâga’nın irabını on bölüm boyunca yapan bir filolojik çalışmadır. “Müminlerin Emîri’nin (O'na selâm olsun) sözleri mukaddes metin niteliğindedir.Her yönden olduğu gibi filolojik açıdan da sözlerine önem ve ilgi gösterilmesi gerekir” parolası ile yola çıkan ve Şii kültür ve düşünce kurumlarının Nehc-ul Belâgâ’ya gösterdiği önemi yansıtan bu çalışma Ehlibeyt’in (Allah'ın selâmı hepsine olsun) sözlerinin îrabını gerçekleştiren çalışmalar serisinin üçüncüsüdür. Çalışmada Nehc-ul Belâgâ’da yer alan hutbeler, mektuplar ve hikmetli sözlere yapılan gramatik incelemeler Hz. İmam’ın (O'na selâm olsun) bıraktığı bu yüce İslami mirası doğru bir şekilde anlamaya katkıda bulunmaktadır.

Nitekim İslam ümmetinin günümüzde yaşadığı zorlu koşulların gölgesinde; gerek itikadî gerek fıkhî gerekse de ahlâki temellerine kasteden ve ne İslam ile ne de öğretileri ile yakından uzaktan ilgisi olmayan yozlaşmış düşüncelerin İslam kisvesine büründürülerek kol gezdiği bu günlerde Nehc-ul Belâga’yı iyi ve doğru anlamak zarurî ihtiyaç haline gelmiştir.

Eserin yazarı çalışma ile ilgili olarak şunları söyledi: “Doğru yönde atılan bir adım. Bu yüce zenginliği daha önce hiçbir kimsenin işlemediği bir yönden ele alıyor. Çünkü Nehc-ul Belâgâ’nın irâbı bâkir bir toprak niteliğindedir; daha önce kimse böyle bir alanda adım atmamıştır. Gayesi Hz. İmam’ın (O'na selâm olsun) sözünü söylerken gayesine ve maksadına vâkıf olmak ve bunlardan dersler ve ibretler çıkarmaktır. Sözlerin îrabını yapmak bizleri sözlerde yer alan bu dersleri ve anlamları ortaya çıkarmaya doğru götürecektir. Çünkü îrabı yapıldığnda ne denli fesâhat (uzdillik) değerine sahip olduğu, etkisi ve anlamı ortaya koyma (gücü) açığa çıkacaktır. Çünkü sözü söyleyen kişinin sözü söylediği esnada gönlünde yatan mânayı gerçekleştirecektir.”

Müellifi bu eseri yazmaya iten birçok sebep bulunuyor. İşte o sebeplerden bazısı:

• 1- Pek değerli hazîne Nehc-ul Belâgâ yazıldığından bu yana 1000 yılı aşkın bir süre geçti. Bu süreçte birbirinden farklı ilmî üsluplar ve içeriklerle 300’den fazla şerh ve terceme yazıldı. Müellif bu denli çoklukta ve bu kadar farklı yönden kaleme alınmış olmalarına rağmen eserin Nahiv – irab yönünü detaylı bir biçimde ele alan bir tek eser ya da çalışma bulamadığını söyledi. Edebî açıdan da lingüistik açıdan da faydaları olduğu belirtilerek eskiden de bugün de Kur’ân-i Kerîm’den başlamak üzere çok sayıda farklı eserin îrabını gerçekleştiren çalışmalar bulunmasına rağmen Nehc-ul Belâga için böylesi bir eserin bulunmuyor oluşunun onu hayrete düşürdüğünü ifade etti.
• 2- Müellif şöyle devam etti: “Nehc-ul Belâgâ’nın ön plana çıkan yönleri arasında en başta lingüistik sanatları olmak üzere çok sayıda sanatta ve konuda öncü ve verimli bir toprak niteliğinde oluşu geliyor. Hiçbir dil araştırması yok ki Ehlibeyt (Hepsine selâm olsun) mirasında uygulaması bulunuyor olmasın. Onların mirası; Arapça dili açısından pek zengin bir kaynaktır. Sözlerinin içeriği fesâhat ve belâgat sanatlarının zirvesindedir. Çünkü Onlar belâgatin ve fesâhatin emîrleridir; fesâhatın ve belâgatın kökleri onlardan uzanır. Müminlerin Emîri (O'na selâm olsun) şöyle buyurmuştur: “Bizler sözün emîrleriyiz; kökleri bizden çıkar ve dalları bizden (çıkıp) sarkar.”
• 3- “Belâgatin ve fesâhatin gereklerini temin ediyor oluşu. Söz için isabet olmayan hiçbir maksat, düşünce için gidilmeyecek hiçbir yol bırakmamıştır. Aynı şekilde lingüistik içerik barındırmasına bunlara ek olarak; lüks ve mükemmel bir edebiyatın yaratıcı (üretken) teknik özelliklerinin açığa çıktığı yaratıcı bir metindir. Lafızların seçiminde inceliğe, kaliteli bir biçimde işlenmelerine ve içeriğinin çok lüks (üstün) oluşuna titizlikle dikkat edilmiştir. Kullanılan ibareler harika delâletler (anlamlar ve yol göstermeler) içermektedir ve fesâhat ile beyân (ilimlerinin) erbâbı bunların varlığına şahitlik etmiştir.”